O stawach skokowych słów kilka

Popularny staw skokowy jest bardzo ważnym elementem narządu ruchu człowieka. Umożliwia nam podstawowe czynności dnia codziennego jak stanie, chodzenie czy bieganie. Przenosi obciążenia oraz jest podporą całego układu ruchu. Jego uraz bądź dysfunkcja wpływa na biomechanikę pozostałych stawów m.in. kolanowego czy biodrowego. Jest niezwykłym stawem nie tylko ze względu na skomplikowana budowę, ale również ze względu na liczne receptory, które się w nim znajdują

Ogólnie rzecz ujmując staw skokowy zbudowany jest z dwóch stawów:

• Staw skokowo-goleniowy (st. skokowy górny)
• Staw skokowo-piętowo-łódkowy (st. skokowy dolny)

Staw skokowy górny

Staw skokowy górny jest stawem bloczkowym, jednoosiowym, złożonym, zawiasowym.

 

Powierzchnie stawowe

Wypukłą powierzchnię stawową (główkę) tworzy bloczek kości skokowej, a wklęsła (panewka) utworzona jest przez obie kostki: piszczelową i strzałkową oraz dolną powierzchnie stawową kości piszczelowej.

Torebka stawowa jest napięta bocznie i przyśrodkowo, a wśród więzadeł ją wzmacniających wyróżniamy:

• więzadło przyśrodkowe (trójgraniaste) zbudowane z trzech części:
  1. piszczelowo-łódkowej
  2. piszczelowo-skokowej
  3. piszczelowo-piętowej

Swój początek na ma na kostce przyśrodkowej i biegnie do odpowiednich kości: łódkowatej, skokowej i piętowej

• więzadło skokowo-strzałkowe przednie i tylne – biegnie od kostki bocznej do przedniej i tylnej części kości skokowej
• więzadło piętowo-strzałkowe – biegnie od kostki bocznej ku tyłowi i dołowi do kości piętowej

Staw skokowy dolny

Staw skokowy dolny jest stawem złożonym. Stanowi połączenie między kością skokową, piętową i łódkowatą. Wyróżnia się w nim:

• Staw skokowy tylny: skokowo-piętowy
• Staw skokowy przedni: skokowo-piętowo-łódkowy

Stawy te oddziela od siebie więzadło skokowo-piętowe międzykostne. Jednak tworzą one czynnościową jedność, o jednej osi ruchu. Dzięki czynności tego stawu stopa ma możliwość dostosowania się do nierówności podłoża.

Staw skokowy tylny (skokowo-piętowy)

Powierzchnie stawowe

Głowę stanowi powierzchnia stawowa skokowa tylna kości piętowej.
Panewkę tworzy powierzchnia stawowa piętowa tylna kości skokowej.

Więzadła

• Więzadło skokowo-piętowe tylne – przebiega od guzków wyrostka tylnego kości skokowej do górnej powierzchni kości piętowej
• Więzadło skokowo-piętowe przednie – szerokie, rozpięte pomiędzy powierzchniami stawowymi tylnymi kości skokowej i piętowej
• Więzadło skokowo-piętowe przyśrodkowe – rozpięte pomiędzy guzkiem przyśrodkowym wyrostka tylnego kości skokowej, a tylnym brzegiem podpórki kości skokowej na kości piętowej
• Więzadło skokowo-piętowe boczne – przebiega od wyrostka bocznego kości skokowej do powierzchni bocznej kości piętowej
• Więzadło skokowo-piętowe międzykostne – stanowi kilka pasm rozpiętych między bruzdą kości skokowej, a bruzdą kości piętowej

Staw skokowy przedni (skokowo-piętowo-łódkowy):

Powierzchnie stawowe

Głowę tworzy powierzchnia stawowa łódkowata głowy kości skokowej oraz powierzchnie stawowe piętowe środkowa i przednia kości skokowej.

Panewkę tworzą odpowiednio :

• powierzchnia stawowa skokowa kości łódkowatej
• powierzchnie stawowe skokowe przednia i środkowa kości piętowej
• blaszka włóknisto-chrzęstna (element więzadła piętowo łódkowo podeszwowego)

Więzadła

• Więzadło piętowo-łódkowo-podeszwowe – przebiega od podpórki kości skokowej na kości piętowej do przyśrodkowej powierzchni kości łódkowatej
• Więzadło rozdwojone – rozpoczyna się na powierzchni grzbietowej kości piętowej i rozdziela się na dwie części, stanowiące więzadła:
  • piętowo-łódkowe – dochodzi do kości łódkowatej
  • piętowo-sześcienne– dochodzi do kości sześciennej
• Więzadło skokowo – łódkowe – rozpięte pomiędzy powierzchniami grzbietowymi szyjki kości skokowej i kości łódkowatej.

Ruchomość

W kompleksie stawów skokowych obejmujących staw skokowy górny i dolny zachodzą ruchy:

• Zgięcia grzbietowego (staw skokowy górny)
• Zgięcia podeszwowego (staw skokowy górny)
• Nawracanie (staw skokowy dolny)
• Odwracanie (staw skokowy dolny)
• Inwersja ( zgięcie podeszwowe + przywiedzenie + odwracanie)
• Ewersja (zgięcie grzbietowe + odwodzenie + nawracanie)

Unerwienie

Obydwa stawy unerwiane są przez gałązki nerwu strzałkowego głębokiego (od przodu), nerwu piszczelowego (przyśrodkowo i od tyłu) oraz nerwu łydkowego (bocznie)

Unaczynienie

Staw skokowy górny i dolny unaczynione są: od przodu przez gałązki naczyń tętniczych i żylnych piszczelowych przednich, przyśrodkowo – przez gałązki naczyń tętniczych i żylnych piszczelowych tylnych oraz żyły odpiszczelowej, bocznie – przez gałązki naczyń tętniczych i żylnych strzałkowych oraz żyły odstrzałkowej, od tyłu – przez gałązki naczyń piszczelowych tylnych i strzałkowych.

 

Autor: Małgorzata Poniatowska