Osteologia łopatki
[foogallery id=”2368″]Wstęp
Łopatka to kość utworzona głównie z tkanki kostnej zbitej, kształtu trójkątnego umiejscowiona na grzbietowej powierzchni żeber (II do VII). Jak widać na rycinie w rzucie od boku, jest to kość bardzo cienka. Łopatka posiada 3 brzegi oraz 3 kąty. Brzeg przyśrodkowy znajduje się bliżej osi pośrodkowej ciała. Brzeg boczny przechodzi w szyjkę łopatki. Brzeg górny, który jest bardzo cienki wytwarza wcięcie łopatki – które ograniczone jest przez więzadło poprzeczne łopatki górne – przez które przechodzi nerw nadłopatkowy. Brzeg boczny i przyśrodkowy w dolnej części formują kąt dolny łopatki, do którego przyczepia się między innymi m. obły większy i najszerszy grzbietu. Kątem górnym określa się zejście brzegu górnego z brzegiem przyśrodkowym – tam swój przyczep ma m. dźwigacz łopatki. Natomiast kąt boczny jest największy, ponieważ stanowi go wydrążenie stawowe.
Widok od przodu
Patrząc od przodu na łopatkę widzimy obszerną powierzchnie żebrową (zwaną również dołem żebrowym), na której położony jest m. podłopatkowy i która tworzy fizjologiczny staw z żebrami. Bocznie od wcięcia łopatki wystaje wyrostek kruczy łopatki, do którego przyczepiają się trzy mięśnie: piersiowy mniejszy, głowa krótka bicepsa i kruczo-ramienny. Wyrostek kruczy jest osobniczo zakrzywiony. W okolicach kąta bocznego widać szyjkę łopatki oraz jej głowę.
Widok od tyłu
Opisując łopatkę od tyłu, pierwsze co rzuca się w oczy to grzebień łopatki. Rozpoczyna się w górnej części łopatki trójkątem grzebienia, grzebień wytwarza w trzonie dwa zagłębienia – dół nadgrzebieniowy i podgrzebieniowy. W dołach tych swój przyczep początkowy mają jednoimienne mięśnie. Dalej grzebień łopatki przechodzi w kąt barkowy i wyrostek barkowy.
Widok od boku
Patrząc z boku na łopatkę, należy skupić się głównie na elementach tworzących staw ramienno-łopatkowy. Widzimy wydrążenie stawowe oraz obrąbek stawowy, który zwiększa powierzchnie kontaktu panewki z stosunkowo dużą głową kości ramiennej. Nad panewką łopatki umiejscowiony jest guzek nadpanwekowy a poniżej podpanewkowy. Pamiętamy, że do guzka nadpanewkowego przyczepia się głowa długa bicepsa, a do podpanwekowego głowa długa tricepsa.
Palpacja
Badaniem palpacyjnym jesteśmy w stanie wyczuć większość łopatki. Wyczuwamy kąt dolny łopatki, brzeg przyśrodkowy, trójkąt grzebienia łopatki, grzebień łopatki, wyrostek barkowy, wierzchołek wyrostka kruczego, guzek podpanewkowy, brzeg boczny, niektóre obszary powierzchni żebrowej, szyjkę łopatki.
Mięśnie
W obrębie łopatki swój przyczep mają:
- m. łopatkowo-gnykowy – bocznie od wcięcia łopatki
- m. dźwigacz łopatki – kąt górny łopatki
- m. czworoboczny grzbietu – grzebień łopatki i wyrostek barkowy
- m. naramienny – grzebień łopatki i wyrostek barkowy
- m. obły mniejszy – dół podgrzebieniowy
- m. podgrzebieniowy – dół podgrzebieniowy
- m. obły większy – kąt dolny łopatki
- m. najszerszy grzbietu – kąt dolny łopatki
- m. dwugłowy ramienia – wyrostek kruczy
- m. piersiowy mniejszy – wyrostek kruczy
- m. kruczo-ramienny – wyrostek kruczy
- m. trójgłowy ramienia – guzek podpanewkowy
- m. dwugłowy ramienia – guzek nadpanewkowy
- m. zębaty przedni – kąt dolny łopatki
- m podłopatkowy – dół żebrowy łopatki
- m. równoległoboczny większy – brzeg przyśrodkowy
- m. równoległoboczny mniejszy – brzeg przyśrodkowy