Obowiązek prowadzenia elektronicznej dokumentacji medycznej

Najnowsze rozporządzenie Ministerstwa Zdrowia wskazuje, że od lipca 2020 roku konieczne będzie prowadzenie dokumentacji medycznej w formie elektronicznej. Postanowiliśmy zbadać jak do dokumentacji w formie elektronicznej odnoszą się sami pacjenci. 

Okazuje się, że nasi pacjenci są pozytywnie nastawieni do sporządzania dokumentacji poprzez urządzenie elektroniczne. Za najbardziej komfortowe uznali zapisywanie informacji za pomocą laptopa, który wygrywa nawet z tradycyjną papierową dokumentacją. Alternatywą może być użycie tabletu, który cieszy się akceptacją na poziomie ok. 60% – to podobny wynik jak przy dokumentacji papierowej. Kontrowersyjne będzie natomiast użycie telefonu komórkowego, który w badaniu uzyskał najgorszy wynik. 

Podczas wykonywania zdjęć i nagrywania materiałów wideo, powinniśmy być czujni, ponieważ część respondentów ma do tych form dokumentacji zdecydowanie negatywne nastawienie. 

Charakterystyka grupy badanej i cel badania

W dniu 23.10.2019 przeprowadzono badanie w postaci sondażu internetowego, do którego zakwalifikowano 1000 respondentów. Kryteriami włączającym do badania były: 

• wiek powyżej 18 lat
• korzystanie obecnie lub w przeszłości ze świadczeń fizjoterapeuty

Przygotowanie wyników badań było po stronie BioStat® Centrum Badawczo-Rozwojowego, właściciela programu dla gabinetów lekarskich i fizjoterapeutycznych Medfile®.

71,8% ankietowanych stanowiły kobiety (n=718). Najwięcej ankietowanych (n=422) mieściło się w przedziale wiekowym 18-29 lat, im wyższy przedział wiekowy, tym mniejsza była liczba uzyskanych odpowiedzi.

Miejsce zamieszkania było zróżnicowane [Rycin 1.]. Największa grupa badanych mieszkała w mieście 20-100 tysięcy mieszkańców. 49,1% osób badanych deklarowało posiadanie wyższego wykształcenia, a tylko 1,2% (n=12) miało wykształcenie podstawowe.

Celem przeprowadzonego badania było między innymi ustalenie, jakie jest nastawienie pacjentów do sporządzania dokumentacji elektronicznej za pośrednictwem urządzeń elektronicznych tj. laptop, tablet i smartfon. Informatyzacja ochrony zdrowia postępuje stopniowo naprzód, w szczególności wydaje się to dotyczyć prywatnych gabinetów fizjoterapeutycznych. Wielu specjalistów, którzy wykonują terapię w domu pacjenta (na wezwanie), ma problem z komfortowym prowadzeniem dokumentacji medycznej. Problem ten wynika z braku dostępu do komputera, ciężarem, jaki stanowi laptop, czy niepewnością, z jakim nastawieniem pacjenta do prowadzenia dokumentacji elektronicznej się spotkają. Mam nadzieję, że przedstawione tutaj informacje pozwolą na bardziej świadome korzystanie z dobrodziejstw technologii.

Nastawienie pacjentów do sporządzania dokumentacji medycznej

Przeprowadzone badanie wykazało, że 83,7% pacjentów ma pozytywny stosunek do prowadzenia dokumentacji medycznej w trakcie wizyty [Rycina 2]. Moim zdaniem ten odsetek pozytywnych odpowiedzi nie jest powodem do świętowania, w końcu dokumentacja medyczna to podstawa odpowiedzialnego prowadzenia naszego pacjenta. Być może pacjenci chcieliby, aby cały czas wizyty został poświęcony terapii, a dokumentacja powinna być sporządzana po opuszczeniu gabinetu? Na szczęście tylko jeden ankietowany mial do prowadzenia dokumentacji medycznej podczas wizyty “zdecydowanie negatywny” stosunek.

W ankiecie zapytano respondentów, jaki sposób prowadzenia dokumentacji medycznej byłby dla nich najbardziej komfortowy. Za komfortowy uznano odpowiedzi “zdecydowanie tak” oraz “raczej tak”. Prócz nich ankietowani mogli odpowiedzieć “zdecydowanie nie”, “raczej nie” i “trudno powiedzieć”.

Prowadzenie dokumentacji w formie tradycyjnej, czyli papierowej zostało uznane za komfortowe przez 60,9% pytanych. Za najbardziej komfortowe ankietowani uznali prowadzenie dokumentacji za pomocą laptopa – 85,4%, drugie miejsce wśród urządzeń elektrycznych zajął tablet – 57,5%, a ostatnie smartfon – 51,2%. Wyniki te nie powinny zaskakiwać, używanie telefonu w obecności innych, na ogół uznawane jest za niekulturalne. W przypadku smartfona, aż 36% odpowiedzi było negatywnych (tylko 12,8% – trudno powiedzieć) [Tabela 1].

Odpowiedź/forma prowadzenia dokumentacji	Dokumentacja papierowa	Laptop	Tablet	Smartfon
Zdecydowanie tak	22,8%	43,4%	19,6%	22,8%
Raczej tak	38,4%	42,0%	37,9%	28,4%
Trudno powiedzieć	18,8%	8,8%	18,3%	12,8%
Raczej nie	14,9%	4,7%	19,1%	26,4%
Zdecydowanie nie	5,1%	1,1%	5,1%	9,6%
Razem	100%	100%	100%	100%

Tabela 1. Odpowiedzi grupy badanej na pytanie: Czy sposób prowadzenia dokumentacji, w trakcie trwania wizyty, za pośrednictwem następujących narzędzi byłby dla Pana/i komfortowy?

Najmniej odpowiedzi negatywnych uzyskał laptop 5,8% oraz papierowa forma tradycyjna 20%. Mimo że te dwa sposoby uzyskały najkorzystniejszy wynik, widać między nimi wyraźną przewagę po stronie sporządzania dokumentacji za pomocą laptopa. 

Nagrywanie pacjentów może być kontrowersyjne

Badaniu poddano również stosunek pacjentów do wykonywania zdjęć oraz nagrywania materiałów wideo w trakcie terapii i badania. 61,3% osób zbadanych ma pozytywny nastawienie do wykonywania zdjęć w trakcie terapii i badania, jednak aż 18,4% wykazuje negatywne zdanie na ten temat, a prawie tyle samo (20,3%) nie ma wyrobionej opinii [Rycina 3]. Mając na uwadze powyższe dane, podczas każdego dokumentowania stanu zdrowia pacjenta za pomocą fotografii powinno się poprosić pacjenta o wyrażenie zgody. Zapewne czasami uzyskanie takiej zgody, będzie wymagało rozmowy, która rozwieje wątpliwości pacjenta. Jeszcze ostrożniej należy zachować się podczas chęci rejestru wideo. 37,8% respondentów jest negatywnie nastawiona do nagrywania wideo (w tym aż 10% zdecydowanie negatywnie). 242 osoby (24,2%) nie wyraziły na ten temat zdania. Tylko 38% ankietowanych pozytywnie odnosi się do wykonywania nagrań wideo podczas badania i terapii [Rycina 4]. 

Podsumowanie

Wyniki przeprowadzonego badania nie dają jednoznacznej odpowiedzi co do wykorzystywania tabletu czy smartfonu do prowadzenia dokumentacji medycznej przy pacjencie. Z jednej strony część pacjentów nie będzie czuła dyskomfortu z tego powodu, a z drugiej istotny procent respondentów jest zdecydowanie negatywnie nastawiony do takich praktykach. Rozsądniejsze wydaje się wykorzystanie laptopa, który cieszy się nawet lepszym odbiorem od tradycyjnej dokumentacji papierowej. Odpowiedzi przedstawione w drugiej części badania dotyczące nagrywania wideo i wykonywania zdjęć, wyraźnie wskazują na dwubiegunowy stosunek pacjentów do takich działań. Kluczem może być tutaj odpowiednia komunikacja. 

Serdecznie dziękuję zespołowi Medfile (https://www.medfile.pl/) za pomoc w realizacji powyższego badania.