• Choroby wątroby i pęcherzyka żółciowego, mogą wywoływać ból głównie w okolicy międzyłopatkowej, środkowej części pleców i prawego barku, może być to jedyny objaw choroby.
• Wątroby zwykle nie powinniśmy być w stanie wyczuć badaniem palpacyjnym, a jeśli nam się to uda, świadczyć to może o powiększeniu wątroby, co jest objawem alarmującym.

Zmiany skórne oraz zmiany łożyska paznokci

• W przebiegu chorób wątroby może występować żółtaczka, która najszybciej pojawia się na twardówce oka.
• Jasne zabarwienie stolca oraz ciemne zabarwienie moczu wskazuje na zaburzenia wydzielania bilirubiny przez wątrobę lub pęcherzyk żółciowy.
• Zaburzenia funkcji pęcherzyka żółciowego i wątroby ułatwia powstawanie siniaków i naczyniaków pajączkowatych.
• W chorobach wątroby mogą występować białe paznokcie Terry’ego.

• Ból występuje w piersiowym odcinku kręgosłupa Th4-Th10, w prawym barku, w górnej części prawego mięśnia czworobocznego, w prawej okolicy podłopatkowej oraz między żebrami.
• W upośledzeniu odpływu żółci i w chorobach wątroby może dochodzić do zaburzeń rozwoju tkanki kostnej, co kończy się złamaniami kompresyjnymi, kręgami klinowatymi, kifozami i bólami kości. Najczęściej osteodystrofia wątrobowa występuje u alkoholików.
• Rabdomioliza to rozpad tkanki mięśniowej. Do tej choroby może dojść m.in. jako powikłanie po stosowaniu statyn, które upośledzają czynność wątroby.

Objawy neurologiczne

• W chorobach wątroby i pęcherzyka żółciowego występują m.in. zaburzenia snu, splątanie, grubofaliste drżenie rąk, wygórowane odruchy ścięgniste.
• Kiedy wątroba nie metabolizuje amoniaku, może dojść również do zajęcia nerwów obwodowych – często błędnie uznane jako zespół cieśni nadgarstka.
• Grubofaliste drżenie rąk może wystąpić podczas spuszczania powietrza z mankietu.

Patofizjologia chorób wątroby i chorób pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych

Zapalenie wątroby

• Ostry stan zapalny wywołany wirusem A, B, C, D, E, G. Około 60-90% wszystkich zakażeń wirusowych wątroby nie jest zgłaszanych z powodu subklinicznych objawów.
• Wirusem A i E można zakazić się przez drogę pokarmową. Aby zarazić się wirusem typu B, C, D lub G, trzeba mieć bezpośredni kontakt z krwią lub płynami ustrojowymi nosiciela.
• Do grup zwiększonego ryzyka wirusowego zapalenia wątroby typu C należą pracownicy służby zdrowia, osoby po transfuzjach krwi, po przeszczepach (w tym np. ACL).
• Wyróżnia się trzy stadia zapalenia wątroby: przedżółtaczkowe (1-3 tygodnie), żółtaczkowe (2-4 tygodnie), okres zdrowienia (3-4 miesiące).
• HCV i HBV mogą towarzyszyć choroby reumatyczne zapalenia naczyń, fibriomalgia, chłoniak, zespół Sjorgena, przewlekłe zapalenie błony maziowej.
• Niektóre z czynników ryzyka zapalenia wątroby: stosowanie leków dożylnie, akupunktura, tatuaże, przekuwanie uszu, zabiegi operacyjne, biorca wątroby, hemodializa, pracownicy służby zdrowia, seks homoseksualny bez zabezpieczeń, alkoholizm, spożywanie surowych skorupiaków.
• Proces zapalny, który toczy się w wątrobie więcej niż 6 miesięcy, określamy jako przewlekłe zapalenie wątroby.
• Objawami przewlekłego zapalenia wątroby są m.in.: żółtaczka, ból brzucha, utarta apetytu, ból stawów splenomegalia, hepatomegalia, wodobrzusze, encefalopatia wątrobowa, zmęczenie, choć może również przebiegać bezobjawowo.
• W hemochromatozie, chorobie genetycznej, w której upośledzone zostaje wchłanianie żelaza, często zajęte zostają stawy śródręczno-paliczkowe II i III palca.
• Bardzo wiele leków, może powodować zapalenie wątroby (np. tabletki antykoncepcyjne, leki przeciwpadaczkowe, diklofenak). Nadmierne spożywanie paracetamolu i alkoholizm są jednymi z głównych przyczyn wystąpienia niewydolności wątroby.

Marskość wątroby

• Zniszczeniu ulegają komórki wątrobowe, a ich miejsce zajmuje tkanka łączna. Najczęstszą przyczyną jest alkoholizm.
• U chorego występuje szybka męczliwość. Nadmierny wysiłek przyczynia się do progresji żylaków przełyku, wzrostu nadciśnienia wrotnego czy powstaniu wodobrzusza.
• Z powodu zmniejszenia potencjału czynnościowego wątroby w przebiegu marskości wątroby, dochodzi do wzrostu ciśnienia wrotnego, ponieważ wątroba nie przyjmuje wystarczającej krwi z żyły wrotnej. Krew więc odprowadzana jest do przełyku, żołądka i śledziony. Przyczynia się to do powstawania żylaków w drogach pokarmowych i splenomegalii.

• “Śpiączka wątrobowa jest chorobą neurologiczną spowodowaną upośledzoną detoksykacją amoniaku przez wątrobę (powstającego w czasie rozpadu białka w jelitach). Zwiększone stężenie amoniaku jest bezpośrednio toksyczne dla ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego i powoduje szereg objawów neurologicznych”.
• Pacjenci mają problemy z poruszaniem się, mogą występować u nich upadki i ataki padaczki oraz grubofaliste drżenie rąk.

Żółtaczka noworodków

• Występuje u około 60% noworodków. Nieleczona może doprowadzić do uszkodzenia mózgu.

Ropień wątroby, nowotwór wątroby

• Ropień wątroby tworzy się, kiedy drobnoustroje zniszczą część wątroby i wytworzy się jama wypełniona zarazkami, bakteriami, komórkami wątrobowymi i leukocytami.
• Ropień wątroby występuje rzadko, ale śmiertelność wynosi 30-50%.
• Ropień wątroby łatwo pomylić z innymi chorobami wątroby (ból prawego barku, ból w prawym podżebrzu, utrata masy ciała, pocenie się, gorączka, niedokrwistość, nudności i wymioty).
• Przez wątrobę przepływa krew z przewodu pokarmowego, co sprawa, że jest ona bardzo narażona na przerzuty nowotworowe.
• “Zazwyczaj do upośledzenia czynności wątroby dochodzi w przypadku zajęcia około 80% do 90% miąższu wątroby przez przerzuty lub zmianę pierwotną”. W związku z czym leczenie zwykle rozpoczynane jest zbyt późno.

Choroby pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych

Kamica żółciowa, kolka żółciowa

• Wyróżniamy kamice związane z zabarwieniem żółci oraz ze zwiększoną ilością cholesterolu. Prawdopodobnie nieprawidłowy skład żółci, powoduje tworzenie się twardych mas w pęcherzyku żółciowym.
• Kamica żółciowa stanowi 90% wszystkich chorób pęcherzyka żółciowego, zwykle objawia się kolkami żółciowymi, choć może być bezobjawowa.
• Niektóre czynniki ryzyka kamicy żółciowej: płeć żeńska, podwyższony poziom estrogenu, ciąża, antykoncepcja w tabletkach, wysoka zawartość cholesterolu, stosowanie leków obniżających poziom cholesterolu, cukrzyca.
• Zatkanie przewodu pęcherzykowego powoduje wzrost ciśnienia, co objawia się silnym bólem w prawym podżebrzu, który stopniowo ustępuje.

 Zapalenie pęcherzyka żółciowego, zapaleni dróg żółciowych

• Zapalenie pęcherzyka żółciowego spowodowane jest głównie zatkaniem przewodu żółciowego. Może być to spowodowane kamieniami żółciowymi lub nowotworem.
• Silny ból w wyniku zapalenia pęcherzyka żółciowego trwa od kilku minut do kilku godzin.
• Jeśli kamienie żółciowe dostaną się do dalszej części przewodów żółciowych, mogą zablokować przepływ żółci i wywołać żółtaczkę. Zdarza się, że zakażenie przeniesione zostanie również na wątrobę, co może zagrażać życiu.
• Jeśli kamienie żółciowe dostaną się do dalszej części przewodów żółciowych, mogą zablokować przepływ żółci i wywołać żółtaczkę. Zdarza się, że zakażenie przeniesione zostanie również na wątrobę, co może zagrażać życiu.

Objawy chorób pęcherzyka żółciowego

• Zwykle ból z powodu chorób pęcherzyka żółciowego występuje w postaci kolki, w prawym podżebrzu. Pokarm z dużą ilością tłuszczu może wywołać objawy.
• Odruchowo zajęcie pęcherzyka żółciowego może wywołać skurcz mięśni brzucha powyżej pępka.
• Choroby pęcherzyka żółciowego mogą dawać ból w okolicy prawego 10. żebra.
• Ból pęcherzyka żółciowego może rzutować do klatki piersiowej.
• Niektóre objawy zapalenia pęcherzyka żółciowego: żółtaczka, dreszcze, gorączka, zgaga, nudności, tkliwość, ból prawego barku i okolicy międzyłopatkowej.

• Dotyczy kobiet w średnim wieku, pierwszym objawem jest świąd. Dalej żółtaczka, krwawienie z przewodu pokarmowego, wodobrzusze, zmęczenie, ból w prawym barku, neuropatia czuciowa, osteoporoza i osteomalacja.
• Choroba dotyka proksymalne przewody żółciowe umiejscowione w wątrobie.
• Przyczyna choroby jest nieznana.
• Upośledzona zostaje aktywność osteoblastów, stąd zaleca się suplementację witaminą D i wapniem.