Tylny przedział podudzia

Mięśnie przedziału tylnego dzieli się na te mieszczące się w warstwie głębokiej: mięsień zginacz długi palucha, mięsień piszczelowy tylny, mięsień zginacz długi palców, mięsień podkolanowy; oraz te bardziej powierzchowne: mięsień podeszwowy, mięsień płaszczkowaty i mięsień brzuchaty łydki. Jak widać przedział tylny podudzia jest mocno umięśniony.

Na rycinie rzuca się w oczy błona międzykostna goleni, która stanowi granicę między grupą przednią a tylną. Błona na wykazuje niesamowitą wytrzymałość – taką, że często przy złamaniach kości podudzia, ona pozostaje nietknięta. Jest więc bardzo dobrym miejscem do przyczepu mięśni.

Unerwienie

Wszystkie mięśni tylnej grupy podudzia unerwione są przez gałązki nerwu piszczelowego.

Warto w tym miejscu dodać, że wszystkie te mięśnie będą zginaczami w stawie skokowym górnym, a nie jak się często błędnie wydaje – prostownikami. W nomenklaturze polskiej zgięcie grzbietowe to wyprost a zgięcie podeszwowe to zgięcie.

Mięsień piszczelowy tylny

Przyczepia się do samej błony międzykostnej goleni. Od boku graniczy z m. zginaczem długim palucha, a od strony przyśrodkowej ze zginaczem długim palców. Oprócz do błony, przyczepia się do przyśrodkowych części kości piszczelowej i strzałkowej i blaszki głębokiej powięzi goleni. Mięsień piszczelowy tylny krzyżuje od spodu mięsień zginacz długi palców na wysokości kostki przyśrodkowej, po czym kieruje się do guzowatości kości łódeczkowatej i kości klinowatej przyśrodkowej. Co ważne, wysyła on również pasma ścięgniste do pośredniej i bocznej kości klinowatej, do kości śródstopia II, III, IV oraz do kości sześciennej.

Czynności

• odwraca stopę;
• przywodzi stopę;
• podpiera łuk poprzeczny sklepienia stopy.

Unaczynienie

• tętnica piszczelowa tylna,
• tętnica strzałkowa.

Mięsień przykryty jest przez m. płaszczkowaty oraz częściowo przez zginacze długie palców i palucha. Jego ścięgno przechodzi pod kostką przyśrodkową. A na przyczepie dystalnym może występować kaletka. Ścięgno mięśnia posiada pochewkę maziową.

Mięsień zginacz długi palucha

Rozpoczyna się na środkowych dwóch czwartych tylnej powierzchni strzałki, na przegrodzie międzymięśniowej tylnej goleni oraz na blaszce głębokiej powięzi goleni. Włókna mięśnia zmierzają z bocznej strony goleni w stronę kostki przyśrodkowej, biegną w bruździe zginacza długiego palucha kości skokowej i piętowej, a kończą na podstawie dalszego paliczka palucha (prócz tego wysyła pasma do palców II, III, czasami IV).

Czynności

• zgina podeszwowo stopę;
• odwraca i przywodzi stopę;
• wzmacnia sklepienie stopy;
• zgina paluch i palce II, III, a czasem IV.

Unaczynienie

• tętnica strzałkowa.

Ścięgno mięśnia przechodzące pod kostką przyśrodkową, biegnie w pochewce maziowej.

Mięsień zginacz długi palców

Rozpoczyna się poniżej kresy mięśnia płaszczkowatego (kość piszczelowa), blaszki głębokiej powięzi goleni pokrywającej m. piszczelowy tylny oraz od łuku ścięgnistego włączonego w tę powięź rozpiętego skośnie ku dołowi od k. piszczelowej do strzałki. Włókna mięśnia biegną poziomo po kości piszczelowej, krzyżując (powierzchownie) w okolicach kostki przyśrodkowej ścięgno m. piszczelowego tylnego. Biegnąc dalej do stopy, ścięgno krzyżuje stronę podeszwową ścięgna zginacza długiego palucha Kończy się czterema odnogami do palców II-V.

Czynności

• zgina palce;
• zgina stopę podeszwowo;
• odwraca i przywodzi stopę;
• wzmacnia sklepienie stopy.

Unaczynienie

• tętnica piszczelowa tylna.

Mięsień ten w końcowej części może zespolić się z mięśniem czworobocznym podeszwy. Każde ze ścięgien posiada swoja pochewkę maziową – tak samo ścięgno główne jeszcze przed podziałem. M. zginacz długi palców przykryty jest m. płaszczkowatym.

Mięsień podkolanowy

Jest to mięsień trójkątny położony pod m. brzuchatym łydki i m. podeszwowym. Zaczyna się na bocznej powierzchni kłykcia bocznego kości udowej oraz na tylnej ścianie torebki stawowej, a kończy na tylnej powierzchni kości piszczelowej powyżej kresy m. płaszczkowatego.

Czynności

• rozpoczyna zgięcie stawu kolanowego odblokowując go;
• przy zgiętym kolanie obraca goleń do wewnątrz;
• napina torebkę stawową, chroniąc przy tym przed wpukleniem do stawu.

Unaczynienie

• gałęzie tętnicy podkolanowej.

Na mięśniu podkolanowym biegnie nerw piszczelowy oraz naczynia podkolanowe. Ścięgno początkowe jest pokryte więzadłem pobocznym strzałkowym.

Mięsień płaszczkowaty

Przykrywa mięśnie opisane powyżej (z wyjątkiem m. podkolanowego), nerw piszczelowy oraz tętnice piszczelową tylną i tętnice strzałkową. Przyczep początkowy znajduje się na powierzchni tylnej głowy strzałki, na łuku ścięgnistym, na kresie m. płaszczkowatego kości piszczelowej i poniżej. Kończy się przechodząc w ścięgno piętowe na kości piętowej.

Czynność:

• zgina stopę podeszwowo.

Unaczynienie:

• tętnica piszczelowa tylna,
• tętnica strzałkowa.

Mięsień podeszwowy

Leży na mięśniu płaszczkowatym. Rozpoczyna się powyżej kłykcia bocznego kości udowej i na torebce stawowej, szybki przechodzi w ścięgno biegnące po przyśrodkowej krawędzi mięśnia płaszczkowatego. Kończy się przechodząc w ścięgno piętowe lub tuż obok niego.

Czynności

• zgina stopę podeszwowo;
• zgina staw kolanowy.

Unaczynienie

• gałęzie tętnicy podkolanowej.

Mięsień brzuchaty łydki

Zaczyna się na tylnej powierzchni kości udowej powyżej bocznego i przyśrodkowego kłykcia tejże kości, łączy się również z torebką stawową. Mniej więcej w połowie długości goleni brzuśce przechodzą w ścięgno, które kończy się na guzie piętowym. Mięsień ten leży najbardziej powierzchownie, w bruździe między obiema głowami biegnie żyłą odstrzałkowa i nerw skórny przyśrodkowy łydki.

Czynności

• zgina stopę podeszwowo;
• zgina staw kolanowy, a przy ustabilizowanej stopie, prostuje go.

Unaczynienie

• tętnice łydkowe,
• gałęzie tętnicy podkolanowej.

W okolicach mięśnia występuje wiele kaletek maziowych: między ścięgnem a guzem piętowym (kaletka ścięgna piętowego), między ścięgnem a skórą (kaletka podskórna piętowa), między przyczepami początkowymi.

Te trzy mięśnie leżące w warstwie powierzchownej nazywa się mięśniem trójgłowym łydki.